Na początku stycznia ceny paliw na stacjach wywołały debatę publiczną na temat marż koncernu PKN Orlen. Mimo zwiększenia stawki VAT z 8% na 23% ceny utrzymały się na podobnym poziomie. W materiale Wiadomości TVP pojawiła się informacja, że w grudniu mimo spadków ceny ropy PKN Orlen zwiększał swoją marżę. W styczniu marża została zmniejszona proporcjonalnie do podwyżki VATu i pozwoliła utrzymać podobne ceny. Pojawiły się w związku z tym pytania o to dlaczego kierowcy w grudniu musieli płacić większą marżę która wzrastała coraz bardziej z każdym spadkiem ceny ropy.
W materiale Wiadomości z 4 stycznia 2023 roku zwróciliśmy szczególną uwagę na słowa reportera TVP Damiana Diaza.
Ceny paliw są podobne do tych sprzed pierwszego stycznia i nakazanego przez Brukselę powrotu 23% stawki podatku VAT.
Damian Diaz, Wiadomości TVP, 4.
Zwróciliśmy też uwagę na tweet o „wymuszeniu przez Komisję Europejską wyższej stawki podatku VAT”.
Nieco wcześniej podobny materiał ukazał się w innym programie TVP. Teleexpress 29 grudnia 2022 wyemitował materiał przygotowany przez Anetę Szydlik. W materiale padło zdanie:
Po nowym roku zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej wraca 23% stawka VAT na paliwa.
materiał Anety Szydlik, Teleexpress TVP, 29.12.2022
fałsz: Komisja Europejska nie wymusza wyższej stawki podatku VAT na paliwa. Prawo UE nie nakazuje jej członkom posiadania 23% stawki. Minimalna stawka VAT w UE na paliwo to 5% – mniej niż 8%, które obowiązywało jeszcze grudniu 2022 roku.
Stawkę podatku VAT na paliwo, gaz i energię elektryczną ustala każde państwo członkowskie samodzielnie. Oczywiście w ramach reguł UE, które zostały ustalone w 2021 roku. Wśród nich najważniejsze informacje to, że stawka na energię elektryczną, gaz i paliwo może podlegać minimalnie 5% podatkowi VAT. W przypadku paliwa na stacjach musi być to stawka stała a nie czasowo obniżona. Ponieważ VAT został zmniejszony z 23% na 8% czasowo w ramach „tarczy antyinflacyjnej” – był niezgodny z przepisami. Nie oznacza to jednak, że rząd był zmuszony przez Komisję Europejską by powracać do 23%, wystarczyło ustalić stawkę bazową na poziomie 8%. Dodatkowo rozwiązania dot. czasowego podatku VAT od początku były niezgodne z prawem UE o czym rząd był informowany już w kwietniu 2022 roku przez Komisję Europejską.
