8 sierpnia 2023 na Hawajach rozpoczęła się seria rozprzestrzenianych przez wiatr pożarów. Tragedia w szczególności dotknęła wyspę Maui. W osadzie Lahaina praktycznie cała zabudowa uległa spaleniu – z wyjątkiem pojedynczego domu, który stał się nieformalnym symbolem spowodowanej przez ogień destrukcji. Katastrofa na Maui to temat szeroko poruszany w mediach, również w Polsce. Do dyskusji o skali zniszczeń oraz przyczynach katastrofy dołączyły osoby promujące ich spiskowe wyjaśnienia.
Konto @Aleksan94914355 twierdzi, że pożary mają związek z ideą 15-minutowego miasta. Ten sam pogląd, ale w mocniejszych słowach, wyraża @krus_vs_insta. Jego zdaniem zniszczenia są skutkiem realizowania tej koncepcji. „Zginęło 104 dzieciaków” – pisze @krus_vs_insta – „na siłę tworzą w Maui MIASTO 15 minutowe”. Potwierdzenia informacji o śmierci 104 dzieci ani przesłanek, by zakładać taką liczbę ofiar wśród najmłodszych, nie odnajdujemy.
Aktualizacja: 14.11.2023 New York Times opublikował listę 100 potwierdzonych ofiar. Tylko dwie to osoby poniżej 18 roku życia.
Wyjaśnijmy, co kryje się za pojęciem „15-minutowego miasta”. Najprościej mówiąc, to zalecenie, aby rozbudowa miast odbywała się równomiernie i z dbałością o bliskość podstawowych usług. W mieście spełniającym postulat „15 minut” mieszkaniec ma mieć dostęp do m.in. sklepów, parków, kin czy gabinetów lekarskich w kwadrans – także w sytuacji, gdy nie porusza się autem. Konsekwencją wprowadzenia idei 15-minutowego miasta w zastanych przestrzeniach o gęstej zabudowie jest konieczność wypracowania porozumienia między użytkownikami samochodów a urbanistami. Choć debacie na temat motoryzacji konflikty nie są obce, 15-minutowe miasta nie wydają się koncepcją groźną ani podejrzaną – to przede wszystkim ogólny postulat, aby budować na ludzką miarę. Pomimo tego w sieci pojawiają się teoriospiskowe przekonania, w myśl których prawdziwym celem tych zaleceń jest zamknięcie ludzi w gettach i kontrola nad społeczeństwem.
W nagraniu udostępnionym przez @Aleksan94914355 mężczyzna komentuje: „nie wygląda mi to na ogień, raczej jakby coś eksplodowało (…) to interesujące, że niektóre rzeczy się zachowały, a inne nie”. Opisując wraki spalonych aut wskazuje, że „zamienia się wszystko na elektryczne, odnawialne, na panele słoneczne”. Następnie stwierdza, że na Maui niedawno odbyła się konferencja dotycząca przekształcenia jej w „SMART-wyspę”. W rzeczywistości tematyka konferencji była inna. Organizatorzy przyjęli 678 publikacji związanych z mediami cyfrowymi oraz technologiami informacyjnymi, także poruszających kwestie ich negatywnego impaktu na społeczeństwo. Konferencja odbywała się na Maui wielokrotnie począwszy od 1993 roku, a informacja o tematyce spotkania ze stycznia 2023 jest publicznie dostępna. W przytoczonym nagraniu pojawia się także sugestia, że za pożarami stoją agencje rządowe, które wykorzystały broń energetyczną oraz inżynierię pogodową do wzniecenia ognia na wyspie.
Kontynuując poszukiwania na temat przyczyn pożarów na Maui trafiamy na anglojęzyczny artykuł Baxtera Dmitry. Znajdujemy go na portalu The People’s Voice, którego tematyka oscyluje w zakresie kontrowersji politycznych, teorii spiskowych i katastroficznych prognoz. Tekst opisuje m.in. atak bronią energetyczną na mieszkańców wyspy i zabudowania Lahaina, mający zmusić ludność do „zaakceptowania agendy elity globalnej” oraz utraty cennych nieruchomości. Autor wplata w wypowiedź sformułowanie „Build Back Better” używane przez administrację Joe Bidena do promocji planu polityki społecznej i klimatycznej. Do tekstu dołączono nagranie sugerujące, że władze chcą zarządzać wyspą przy pomocy sztucznej inteligencji. Przywoływane wypowiedzi dotyczą również broni energetycznej oraz prób wykupienia zniszczonych nieruchomości przez inwestorów – i wszystkie pochodzą z TikToka.
Również @MattJarosPL widzi w pożarach sposób na przejęcie hawajskich nieruchomości; nazywa to „ekonomią katastrof” i pyta o rodzaje broni, jakie mogły zostać użyte do wzniecenia ognia. Konto @Laweta2 udostępnia zdjęcie zaczerpnięte z portalu globalna.info. Fotografia ma przedstawiać atak bronią laserową, lecz proste wyszukanie zdjęcia odkrywa jego prawdziwe źródło – to start rakiety Falcon 9 w maju 2018. Przypominająca promień lasera pionowa linia powstała przez zastosowanie długiego czasu naświetlania, co można wywnioskować nie tylko z innych zdjęć startu rakiety, ale również z rozmycia pyłu nad polem startowym przy jednoczesnej ostrości statycznych elementów krajobrazu.
teoria spiskowa: Pożar na wyspie Maui stał się pożywką dla nadawców treści o charakterze spiskowym. Podawane przez nich wyjaśnienia wzbudzają strach, a przy tym opierają się na wybrakowanym, fałszywym lub nieweryfikowanym materiale dowodowym. Konta rozpowszechniające konspiracyjne wyjaśnienia pożarów wykorzystują faktyczne problemy (katastrofy naturalne, wzrost cen paliwa i nieruchomości) aby złowić uwagę odbiorców, po czym wciągają ich w kolejne warstwy spekulacji.
