Niedawno pisaliśmy o fabrykowaniu wywiadów przez AI w Off Radio Kraków. Mimo szerokiej krytyki, Polskie Radio do dziś kontynuowało swoją działalność i publikowało również teksty „przygotowane z udziałem sztucznej inteligencji”. Co prawda nie wiadomo, czy artykuł napisało w całości AI – czy tylko dostarczało dane dziennikarzowi ale jedno jest pewne – w artykule pojawiły się informacje nieprawdziwe. Mimo tego, że radio zrezygnowało już z wirtualnych prowadzących – omawiany poniżej artykuł jest dalej dostępny. Halucynacje sztucznej inteligencji nie powinny być wyjaśnieniem – za to co pojawia się na antenie i stronie internetowej publicznego nadawcy odpowiadają żywi ludzie, którzy powinni weryfikować sztuczną inteligencję.
W materiale dotyczącym studiów padło kilka stwierdzeń, które postanowiliśmy sprawdzić.
W Polsce, według danych GUS, od dekady liczba osób zapisujących się na studia systematycznie maleje
Zacznijmy więc od początku i sprawdźmy dane, które są publicznie dostępne na stronie Głównego Urzędu Statystycznego.
| Rok | Liczba studentów |
|---|---|
| 2014 | 1 468 406 |
| 2015 | 1 403 794 |
| 2016 | 1 347 481 |
| 2017 | 1 290 245 |
| 2018 | 1 228 667 |
| 2019 | 1 202 582 |
| 2020 | 1 215 137 |
| 2021 | 1 216 038 |
| 2022 | 1 221 938 |
| 2023 | 1 245 153 |
Fałsz: Według danych GUS w ciągu ostatnich 10 lat liczba studentów malała do 2019 roku, zaś od 2020 roku systematycznie rośnie. Stwierdzenie więc, że od dekady liczba osób zapisujących się na studia systematycznie maleje – jest nieprawdziwa.
Kolejne zdanie na które zwróciliśmy uwagę odwołuje się do danych dotyczących USA.
W USA od 2012 roku liczba studentów spadła o około 9%, jak wynika z raportu National Student Clearinghouse.
Znaleźliśmy więc raport Clearinghouse z 2024 roku oraz analogiczny raport z roku 2012 w których pojawiają się szacunki dotyczące liczby studentów. I znów dane się nie pokrywają – estymacje dla 2024 roku to 17 752 399 studentów zaś dla 2012 roku to 20 195 924 studentów.
Fałsz: Raport Clearinghouse 2024 nie mówi wprost o spadku liczby studentów w ciągu ostatnich 12 lat, jednak porównując dane aktualne z tymi z 2012 roku – spadek wynosi 12,1% a nie 9% jak twierdzi artykuł Off Radia Kraków.
OECD podaje, że około 30% studentów zmienia kierunek studiów.
W badaniach przeprowadzonych przez Accenture aż 65% młodych osób z pokolenia Z stwierdziło, że w pracy najważniejsze jest znaczenie tego, co robią, a nie same zarobki.
Podejrzewany, że dane OECD oraz Accenture podobnie jak te z GUSu oraz Clearinghouse zostały zmyślone. Przeszukaliśmy dziesiątki badań i danych dostępnych w OECD (min. Education at a Glance 2024) oraz raportów Accenture i nie jesteśmy w stanie dotrzeć do raportów, które by opisywały przytoczone wskaźniki. Nie jesteśmy jednak w stanie tego potwierdzić z 100% pewnością – dlatego powstrzymujemy się od oceny.
Jednocześnie warto zauważyć, że tekst tylko pozornie powołuje się na źródła – w żadnym miejscu „autor” nie wymienia dokładnych publikacji co niestety przyczynia się do chaosu informacyjnego.
Żywy człowiek w obronie AI
Warto odnotować jeszcze, że tekst w obronie „eksperymentu AI” postanowiła poświęcić dziennikarka Marta Szostkiewicz. W tekście opublikowanym na stronie Radia Kraków znalazło się sporo opinii i nie zamierzamy z nimi polemizować. Ale tekst którego nagłówek brzmi „Fake newsa szybciej stworzy żywy pracownik” warto sprawdzić dwa razy przed publikacją.
Jeszcze 20 lat temu nie było nie tylko AI, ale również radia w streamingu.
Marta Szostkiewicz, Radio Kraków
To błędnie użyta figura retoryczna mająca bronić zasadności kontynuowania „eksperymentu” wirtualnych prowadzących. 20 lat temu z powodzeniem można było słuchać radia internetowego – a jego początki sięgają 1994 roku. Najpopularniejsze zaś systemy nadawania radia internetowego (wykorzystywany również przez Polskie Radio) to Shoutcast oraz Icecast, które są dostępne od 26 lat.
