W mediach społecznościowych czasami pojawiają się wpisy, które na pierwszy rzut oka sugerują coś sensacyjnego. Tak też było w przypadku niedawnego wpisu na portalu X dziennikarza Wirtualnej Polski, Patryka Słowika. Dziennikarz zestawił dwa zrzuty ekranu z Wikipedii biogramu Jacka Sutryka, prezydenta Wrocławia.
Wpis Słowika sugerował, że po aresztowaniu Jacka Sutryka z biogramu na Wikipedii została usunięta wzmianka dot. Koalicji Obywatelskiej. W rzeczywistości jednak sprawa okazuje się znacznie bardziej złożona i pokazuje, jak łatwo wpaść w pułapkę manipulacji.
W celu wyjaśnienia tej sprawy skontaktowaliśmy się z fundacją Wikimedia oraz z jednym z administratorów Wikipedii – Marcinem Szwarcem.
Warto mieć na uwadze, że Wikipedię może edytować każdy, więc zmiana taka jak ta mogła być wprowadzona przez kogokolwiek (w tym, ucznia nudzącego się na lekcji informatyki, autora jakiegoś fanpage na Facebooku czy osobę działającą w dobrej wierze). Niezależnie od tego, kim był edytor (trudno powiedzieć coś więcej, bo z tego IP wykonano zmiany tylko w artykule o J. Sutryku: https://w.wiki/C7HC ), opisywana wersja nigdy nie była domyślnie pokazywana czytelnikom
Marcin Szwarc, administrator Wikipedii
Zmiana w biogramie Jacka Sutryka była efektem działania niezalogowanego użytkownika, który usunął dopisek „(z rekomendacji Koalicji Obywatelskiej)”. Zmiana ta była jednak niezatwierdzona – co oznacza, że nie została zaakceptowana przez żadnego z redaktorów Wikipedii. Wchodząc więc w biogram cały czas była widoczna wersja z podpisem dotyczącym przynależności politycznej.
Pokażmy to na przykładzie innego artykułu, który obecnie posiada taką nieprzejrzaną i niezweryfikowaną edycję. Wchodząc na wiki-stronę Parafii w Kleszczowie, przez wyszukiwarkę na Wikipedii czy Google widzimy wersję zatwierdzoną:
W poczekalni jest jednak edycja – która nie została zatwierdzona (lub odrzucona). Żeby ją wyświetlić trzeba kliknąć w „Oczekuje na przejrzenie” i dopiero wtedy wyświetli nam się niepotwierdzona edycja.
Tak to wszystko wygląda z perspektywy zwykłego czytelnika. Niewielka część czytelników Wikipedii jest jednak również jej aktywnymi edytorami i posiadają założone konto – takim osobom w pierwszej kolejności wyświetla się wersja oczekująca na przejrzenie. Jest to jednak funkcja dostępna dla dość niewielkiej i hermetycznej społeczności Wikipedystów, którzy regularnie edytują artykuły (lub zatwierdzają i odrzucając edycje innych).
Oznacza to, że zmiana dokonana przez anonimowego użytkownika nie miała żadnego wpływu na to, co widzieli zwykli czytelnicy Wikipedii w dniach, gdy wpis Patryka Słowika był opublikowany. Jeśli Patryk Słowik ma konto na Wikipedii faktycznie mógł zobaczyć wersję, która nie została zatwierdzona – jeśli zaś nie jest edytorem Wikipedii musiał wcześniej kliknąć „Oczekuje na przejrzenie”, żeby zobaczyć propozycję edycji.
manipulacja: Nie będziemy przypisywać złych intencji dziennikarzowi – w tym przypadku jednak wpis i obrazek wprowadzał w błąd, ponieważ sugerował zmianę biogramu oraz pokazywał stan, który nie był widoczny dla większości czytelników.
